Verlies ondervinden we in allerlei soorten en maten. Het kan gaan om het verliezen van je baan, je huis, het beëindigen van een relatie of de dood van een dierbare of huisdier. Met welke vorm van verlies je ook te maken krijgt, dit zal altijd in meer of mindere mate gevolgd worden door een periode van rouw. Hoe je daarmee omgaat is voor iedereen persoonlijk.
Elisabeth Kübler-Ross was een psychiater die gespecialiseerd was in stervensbegeleiding. Zij onderscheidde vijf fasen van rouw die mensen ondergaan, die ook toepasbaar zijn in andere situaties van verlies:
- Ontkenning: uit zelfbescherming weiger je de realiteit onder ogen te zien. Beetje bij beetje ga je dit toelaten, omdat het anders te veel zou zijn om te verwerken.
- Woede: waarom gebeurt mij dit? Deze fase volgt de ontkenningsfase meestal op. Wanneer de realiteit toeslaat worden we boos op de situatie, vaak om de onderliggende pijn nog niet toe te willen laten.
- Onderhandelen: we onderhandelen om een betere uitkomst. ‘Als ik beloof een beter persoon te zijn, zal de uitkomst minder pijnlijk worden’.
- Depressie: het verdriet wordt uiteindelijk toegelaten. Hierbij komen vaak ook andere gevoelens zoals angst, schuld of spijt aan het oppervlakte, maar ook oude wonden kunnen weer naar boven komen.
- Acceptatie: wanneer je de situatie accepteert kun je gaan beginnen met loslaten en afsluiten. We zorgen dat het gebeurde een plekje krijgt in ons leven en laten het rusten.
Niet iedereen zal alle fasen doorlopen en ook de volgorde hoeft niet per se hetzelfde te zijn per persoon. Het is echter belangrijk om niet te lang in een van deze fasen te blijven hangen. Blijf je in de ontkenning, dan zal je nooit afsluiting krijgen. Blijf je hangen in woede, dan zal je verbitterd door het leven gaan en veel positieve dingen en mensen van je afstoten. Van onderhandelen worden we ook geen betere mensen, want je zult moeten accepteren dat je sommige dingen nu eenmaal niet kunt veranderen. Je zult ermee moeten leren omgaan. Depressie is een zwaar woord, maar in het geval van een zwaar verlies, kan het verdriet zo heftig zijn dat je erin blijft hangen. De buitenwereld kan je maar moeilijk bereiken en je geeft het leven, zoals het zou kunnen zijn, als het ware op. Alleen als we de acceptatiefase bereiken kunnen we het proces van loslaten en afsluiten starten. We zullen de realiteit niet alleen onder ogen moeten zien, maar ook moeten accepteren dat we enkel onszelf kunnen veranderen. Wat ik hiermee wil zeggen is dat we het verleden nu eenmaal niet kunnen veranderen, maar wel onze reactie op het verlies.
Er zijn verschillende manieren om om te gaan met verlies. Communicatie is daarbij, naar mijn mening, het belangrijkst. Vind je het fijn om met goede vrienden of familie te praten? Wees dan open in je gevoelens. Betrek ze bij je proces en vraag om hulp waar dat nodig is. Wanneer je open bent zul je merken dat de meeste mensen begrip zullen tonen. De valkuil blijft om niet in een van de fasen te blijven hangen, maar als je langer tijd nodig hebt, leg je omgeving dit uit en vraag ze om geduld met je te hebben.
Zoek je liever de anonimiteit op? Op internet kun je verschillende forums vinden waar je kunt praten met lotgenoten. Misschien hebben zij wel goede tips voor je die bij je passen. Het voordeel is dat je je niet hoeft in te houden, want je praat met mensen die iets soortgelijks hebben meegemaakt en ook graag hun gevoelens willen uiten. Dus wie weet kun jij iemand anders ook weer helpen op jouw manier.
Uiteraard kun je ook altijd professionele hulp zoeken als je daar de voorkeur aan geeft. Er zijn veel therapeuten die op verschillende gebieden gespecialiseerd zijn. Zoek iemand die bij je past en die werkt op een manier die bij je past.
Ik heb zelf veel gehad aan de filosofie van Louis Hay. Zij praat ook over communicatie, maar communicatie met jezelf. Hoe praat je tegen jezelf? 
Welke boodschappen geef je aan jezelf door? Haar filosofie is dat wat je tegen jezelf zegt, je eigen waarheid wordt. Als je bijvoorbeeld telkens in gedachten tegen jezelf zegt dat je de pijn die je voelt verdiend hebt, dan zul je dat ook gaan geloven. Zo hou je jezelf tegen om te kunnen helen en een situatie te kunnen loslaten. Mevrouw Hay gelooft in een liefdevolle communicatie met jezelf, zonder afbreuk te doen aan je rouwproces. Met andere woorden, je mag verdriet, woede en pijn voelen, maar je hoeft er niet voor te kiezen hier te lang in te blijven hangen. Ze werkt met ‘affirmaties’. Dit zijn positieve zinnen die je voor jezelf opschrijft en die je dagelijks tegen jezelf zegt om je gedachtegang te veranderen. In het boek ‘Je kunt je hart helen’, worden verschillende situaties beschreven van rouw en verlies. De bedoeling is om op een andere manier over verlies te gaan denken, zodat je uiteindelijk dankbaar en met liefde terug kunt kijken naar de mooie herinneringen die je hebt gehad voor het verlies. Dus in plaats van enkel aan het einde te denken van de relatie, koester je de liefde die je hebt mogen ervaren en de lessen die je hebt mogen leren.
Een goede geestelijke ondersteuning in het proces kunnen bachbloesems* zijn. Ik heb hier al eerder over geschreven. Bachbloesems kunnen je helpen om niet te blijven hangen in een bepaalde fase. Ze kunnen je helpen de moed te vinden om door te gaan of je gedachtepatroon te doorbreken. Ik werk hier zelf graag mee, omdat ik de effecten zelf heb mogen ervaren maar ook bij mijn cliënten heb waargenomen.
Bachbloesems kunnen in vrijwel elke situatie ingezet worden, dus mocht je interesse hebben, neem dan gerust contact met me op voor een afspraak. (Ook in februari is nog 50% korting op de consulten, dus wees er op tijd bij als je hier nog van wilt profiteren!)
*Dr. Edward Bach ontdekte dat er een relatie bestaat tussen geestelijke knelpunten en bepaalde planten. Hij onderzocht verschillende bloesems, waarvan er tegenwoordig 38 kunnen worden ingezet om mensen op een natuurlijke en onschadelijke manier geestelijk te ondersteunen.
De remedies dragen bij aan een geestelijk herstel en balans en daardoor ook aan het herstel van de onderliggende lichamelijke klachten.